Varèsia nga ...

Shopping  Kompulsiv 

Kenaqesi e te blerit apo Shopping Kompulsiv ? 

Veshtire te percaktohet ne kohet moderne te boom-it  te konsumizmit nje kufi i qarte mes blerjes normale dhe asaj patologjike. 

Një përgjigje e shpejtë  do të ishte se shopping-  kompulsiv është një mekanizëm mbrojtës ndaj përjetimeve dhe ndjenjave të dhimbshme,  sidomos për shkak të marrëdhënieve,  mbron po ashtu nga  një imazh  i dobët për veten dhe  nga rreziku  i perhershem i  të braktisurit. 

Në eksperiencën emocionale të   shopping,  individët dallohen nga niveli i ndryshëm i impulsit për të blerë si një burim  eksitimi,  kënaqësie dhe relaksimi.

  Disa tregojnë se ndihen “high” gjatë kësaj sjellje ;  “dicka që jep adrenaline” ...apo  “ është si të bësh dashuri me produktin ...”. 

Shopping kompulsiv eshte nje crregullim qe implikon tre kategori crregullimesh psikologjike e te sjelljes si :

1. Crregullimi i kontrollit te impulseve 

Individi nuk i reziston dot impulsit per te blere, pavaresisht nese eshte i domosdoshem apo jo dhe shpeshhere edhe ne mungese te mundesive financiare. I pare keshtu buying impuls  kthehet ne nje tendence te egzagjeruar dhe  shkaterruese , shoqeruar nga nje nevoje  qe kerkon te kenaqet urgjentisht dhe pavaresish. 

  

2.  Sjellja Obsesive

Nga ana tjeter perseritja e sjelljeve blerese, cikliteti te cojne ne karakteristiken obsesive te ketij crregullimi i cili duket te rritet ashtu sikurse edhe problemete tjera obsesive ne prani te situatave stresante. 

3. Varesia nga nje aktivitet 

Por karakteristika qe padyshim duket me e veshtira per t'u crrenjosur eshte varesia nga sjellja e blerjes,  addictive buying. 

Kjo sindromë quhet :  “Shopping kompulsiv” , “Varësi nga blerjet” ose "Shopaholism" ( mania për shopping). 

Gjthsesi,   American Psychiatric Association (APA), nuk e njeh si crregullim, ndaj nuk e gjejmë tek   manuali DSM-IV,  dhe as DSM –V .

Subjektet që prezantojnë  këtë crregullim , kryesisht  femra  të reja në moshë , nëse fillimisht  blejnë për kënaqësinë që të sjell një veshje apo  një objekt i ri, më pas kjo kënaqësi , pak nga pak ,  shoqèrohet me  një gjendje tensioni gjithnjë në rritje  dhe dëshira për blerje bëhet e pafrenueshme.

Fillon të blejë  objekte të cfarëdolloji  që në pjesën më të madhe lihen në një cep ose hidhen dhe kjo gjë shoqërohet me ndjenja faji dhe turpërim.  

S.L. McElroy, një studiuese amerikane që është marrë gjerësisht me ketë fenomen , ka propozuar kriteret e mëposhtme diagnostikuese  për të bërë dallimin mes personave që praktikojnë blerjet  si një aktivitet normal, nga ata për të cilët ky aktivitet  merr karakteristika patologjike :

1.     Preokupim, impuls apo sjellje të të blerit jo të përshtatshëm  të perjetuar si  e parezistueshme,  që ndërhyn me forcë apo pa sens; të blerit në mënyrë frekuente  të objekteve të padobishëm , përtej mundësive objektive, dhe që zë një periudhë kohe më të gjatë se ajo që ishte paracaktuar;   

2.     Preokupimi, impulsi  apo akti i  të blerit shkaktojnë stres të fortë, bëjnë të harxhohet kohë, ndërhyjnë  në mënyre të theksuar  në funksionimin social , në punë dhe shkaktojnë probleme financiare (borxhe me bankën ose falimentim);  

3.     Blerja në mënyrë kompulsive nuk  prezantohet në rrjedhën e crregullimit të  manisë apo hipomanisë.

Shopping kompulsiv , sipas studimeve sot pranohet se “ është një problem mendor,   një gjendje e shkaktuar nga  ndryshimet e vazhdueshme në strukturën dhe funksionimin mendor”  (Leshner, 2001).

 Si një substancë kimike  edhe  një eksperiencë emocionale  mund të jenë kaq kënaqësi -sjellëse sa të krijojnë  një  lidhje varësie.  

Po cili është profili  i një pacienti /teje  të varur nga një lloj sjellje pa të cilën  duket se nuk arrin të jetojë e provojë emocion?

Përse disa sjellje  behen simptomatike  dhe “rrëmbejnë”   mendjen e pacientit ? 
Jane keto pyetje qe kerkojne pergjigje ne nje proces terapeutik.

Trajtimi:

Nëse profili i një bleresi/seje patologjike është ai i përshkruar më sipër , ndërhyrja terapeutike do të synojë rritjen e vlerësimit për veten,  ekplorimin  e  frikërave të ndarjes, ndjesinë  e boshit dhe të  paqëndrueshmërisë.

Më poshte video:

http://www.youtube.com/watch?v=A_JQ4lRkqUA