Mendimet intruzive dhe funksioni mbrojtes tek crreullimi Ocd

 

Mendimet Intruzive dhe Mekanizmat që Aktivizohen në Çrregullimin Obsesiv-Kompulsiv (OCD)

Mendimet intruzive janë ide, imazhe, ose impulse të padëshiruara që shfaqen në mënyrë të përsëritur në mendjen e një individi, duke shkaktuar ankth dhe shqetësim. Në çrregullimin obsesiv-kompulsiv (OCD), këto mendime janë të lidhura shpesh me frikën e dëmtimit të vetes ose të të tjerëve dhe përfaqësojnë konflikte të brendshme që individi përpiqet t'i mbajë nën kontroll. Për të kuptuar më mirë këto mendime dhe mekanizmat mbrojtës që shfaqen në OCD, është e rëndësishme të eksplorojmë proceset psikologjike që qëndrojnë pas tyre.

Karakteristikat e Mendimeve Intruzive

Mendimet intruzive janë përjetime që individi i sheh si të papranueshme dhe të huaja ndaj karakterit të tij. Këto mendime shpesh përfshijnë tema të dhunës, seksualitetit, ndotjes, ose dyshime morale. Një shembull tipik është frika e dëmtimit të një personi të dashur, pavarësisht se individi nuk ka asnjë dëshirë për ta bërë këtë. Këto mendime shkaktojnë një shqetësim të madh dhe shpesh detyrojnë individin të kryejë veprime kompulsive për të lehtësuar ankthin.

Rrënjët Psikodinamike të Mendimeve Intruzive

1. Frika e Impulseve të Pavetëdijshme

Në qasjen psikodinamike klasike, mendimet intruzive shpesh përfaqësojnë impulse të pavetëdijshme që individi i sheh si të papranueshme. Këto impulse janë shtypur dhe mbahen nën kontroll përmes mekanizmave mbrojtës. Shtypja është procesi ku ndjenjat dhe dëshirat e pavetëdijshme mbahen jashtë vetëdijes për të shmangur konfliktin dhe ankthin. Një person që përjeton mendime të dëmtimit të të tjerëve mund të ketë impulse të pavetëdijshme agresive që përpiqen të dalin në sipërfaqe, duke u shfaqur në formën e mendimeve intruzive. Këto mendime shërbejnë si një mënyrë për të mbrojtur veten nga përballja me ndjenjat e zemërimit ose agresionit të pavetëdijshëm.

2. Formimi Reaktiv dhe Projeksioni

Formimi reaktiv është një mekanizëm mbrojtës ku individi zhvillon sjellje të kundërta për të kundërshtuar impulse të papranueshme. Për shembull, një person që ka impulse agresive të pavetëdijshme mund të përjetojë mendime obsesive për të mos dëmtuar të tjerët, duke u angazhuar në sjellje të tilla si kujdesi ekstrem për të shmangur çdo dëm. Projeksioni është një tjetër mekanizëm ku individi i atribuon impulse të pavetëdijshme vetes, duke parë veten si një burim të mundshëm të këtyre impulseve. Mendimet intruzive që përfshijnë frikën e dëmtimit të të tjerëve mund të reflektojnë një projektsion të impulseve agresive të pavetëdijshme tek vetja.

Kompulsionet si përgjigje për mendimet intruzive

1. Kompulsionet dhe Ndjenja e Kontrollit

Kompulsionet janë veprime të përsëritura dhe rituale që individët me OCD kryejnë për të neutralizuar mendimet intruzive dhe për të rikthyer ndjenjën e kontrollit. Këto veprime mund të përfshijnë kontrollin e dyfishtë të dyerve dhe dritareve për të siguruar që të mos ndodhë ndonjë dëm, ose pastrimin e vazhdueshëm për të shmangur ndotjen. Përmes kompulsave, individi përpiqet të menaxhojë ankthin që lidhet me mendimet intruzive dhe të shmangë përballjen me ndjenjat e pavetëdijshme që i shoqërojnë ato.

2. Pseudokontrolli dhe Siguria e Rreme

Kompulsionet ofrojnë një ndjenjë të rreme kontrolli mbi mendimet dhe impulsivitetin. Kjo ndihmon individin të shmangë përballjen me ndjenjat e vërteta të pavetëdijshme dhe të mbajë një iluzion të sigurisë. Këto rituale mund të bëhen mënyra kryesore e menaxhimit të ankthit dhe shmangies së përballjes me konfliktet e brendshme që shfaqen përmes mendimeve intruzive.

Ndërhyrjet dhe Terapia Psikodinamike

1. Identifikimi i Konflikteve të Pavetëdijshme

Terapia psikodinamike përpiqet të identifikojë dhe të përpunojë konfliktet e pavetëdijshme që qëndrojnë pas mendimeve intruzive, duke i lidhur ato me përvojat e hershme dhe ndjenjat e pavetëdijshme. Për shembull, një terapist mund të eksplorojë lidhjet midis mendimeve intruzive të dhunës dhe përvojave të mëparshme me figura autoriteti për të kuptuar ndjenjat e shtypura të zemërimit ose agresionit.

2. Ndryshimi i Perspektivës ndaj Mendimeve Intruzive

Terapia ndihmon individin të ndryshojë perspektivën e tij ndaj mendimeve intruzive, duke i parë ato si shprehje të konfliktit të pavetëdijshëm dhe jo si kërcënime reale. Duke kuptuar që mendimet e dëmshme nuk reflektojnë dëshira reale, individi mund të mësojë të përballojë këto mendime me më pak shqetësim.

3. Reinterpretimi i Mekanizmave Mbrojtës

Terapia psikodinamike fokusohet në identifikimin e mekanizmave mbrojtës dhe në punimin me to për të rritur ndërgjegjësimin e individit për ndjenjat dhe mendimet e tij të pavetëdijshme. Për shembull, terapisti mund të ndihmojë pacientin të kuptojë se mendimet intruzive janë një formë mbrojtjeje kundër ndjenjave të fajit ose zemërimit të pavetëdijshëm, duke i ndihmuar të përballen me këto ndjenja në një mënyrë më të shëndetshme.

Jazz & Psikoterapi

 

Kam pyetur veten shpesh: përse më pëlqen muzika Jazz?!!

Personat që më njohin pak, do të cuditeshin sesi një muzikë si Jazz-i, një kaos në dukje, një shpërthim instrumentash të ndryshëm që bëjnë zhurmë e rrëmujë do përfaqësonte një njeri si unë…

Por mua Jazz më magjeps, madje shumë.

Kujtoj herën time të parë në një koncert Jazz. Ka qenë viti 1997, një grup Black Jazz!

Instrumentistët që improvizojnë fillimisht njëri pas tjetrit, "për qejfin e vet”, “egoistikisht”, një lloj prezantimi imponues e narcistik: dikush lehtë e shtruar, dikush zhurmshëm e dikush dhimbshëm: një paradë instrumentash që të tërheqin nëpër labirinthe , ashtu sic u vjen, pa partitura, pa rregulla precise, lirisht, instiktivisht, crregullisht.

E ty te magjeps ky “rrefim" unik e i vecante.

E ti tërhiqesh që ta zbulosh këtë muzikë që vjen prej brendësisë së shpirtit ashtu sikurse të tërheqin rrëfimet në dhomën e terapisë (cfarëdo që të vjen në mendje, ashtu si të vjen në mendje). Pastaj muzika përshkallëzohet: një tjetër instrument, me një tjetër ritëm në parregullsinë e vet të rregullt.

Më pas instrumentet mbivendosen njëri mbi tjetrin; muzikantët me duart në instrument e me shqisat tek ajo që po ndodh aty, kërkojnë ritmin e ngjashëm, lidhjen ashtu sic ndodh me asociacionet e lira në zbërthimin e simbolikës së një ëndrre, në lidhjet mes përjetimeve të të tashmes me përjetime të forta të të kaluarës së hershme. Shpalosen dhimbja, gezimi, aventura, zhgënjimi, inati në një ngërthim të ashpër për tú dëgjuar e për tú ndjerë. Ngrihen gjithë demonët nga thellësia e të pandërgjegjshmes e lundrojnë ne ajër nën tingujt e muzikës. Një pështjellje emocionesh të pushton, ritme të ndryshëm që as

që e dije që mund të gjenin jehonë brenda teje, qënkan aty, bëjnë zhurmë brenda teje. Kjo gjë të tremb por dhe të pëlqen ashtu si kur ti njeh një pjesë të vetes që nuk e dije se të përkiste.

E kështu duke ndjekur këtë lojë muzikore ti zhytesh në këtë rrëmujë katharktike. Të ndryshmet konfliktuale shkrihen harmonikisht. Nje katharsis dhe një connection, një integrim i pjesezave kaq të ndrysme që i japin kuptim te plotës së integruar.

Një nevojë për shpërthim brënda një rregulli ashtu sikurse shpërthimi i nje pacienti në rregullin e dhomës së terapisë.

Ti ngrihesh nga karrigia, del nga salla e mbushur me ndjesinë e një clirimi pulsional dhe harmonik që koncerti Jazz ta dhuroi.

P.s Ndërsa përshkruaja këtë moment, imazhet e fjalët në mendjen

time lëviznin nga skena e koncertit Jazz tek dhoma e terapisë.

Ja përse më pëlqen kaq shumë Jazz-i mua...

                                                           IRENA   HYSENAJ

PsyD Doktor ne Psikoterapi 

Certifikata Europiane e Psikoterapise

Tel: 069 6759460

http://www.europsyche.org/ecp/408483/hysenaj-irena

http://www.psikologe-psikoterapiste.com/

  Jam diplomuar ne Psikologji Klinike dhe specializuar ne Psikoterapi Psikodinamike prane Shkolles Adleriane te Psikoterapise te Institutit Alfred Adler te Milano (Itali).

Jam Anetare e Urdherit te Psikologeve e Psikoterapisteve  te Lombardise (Itali) www.opl.it me nr. 03/11096;

Jam Presidente e Institutit te Psikologjise Individuale Adler  i cili ka qellim te ofroje kurse specializimi ne psikologji klinike dhe synon te hape Shkollen e Psikoterapise ;

Jam anetare e S.I.P.I. (Società Italiana Psicologia Individuale);

Ushtroj rolin e Pedagoges ne lendet e psikologjise klinike dhe psikoterapise ;

 Jam specializuar ne psikodiagnoze per moshen e rritur 

prane Akademise se Testit Projektiv - Torino (Itali)

Pervec kures se Nevrozave ( ankthit, atakut te panikut, fobive, crregullimeve te te 

ushqyerit,  varesive nga substancat.. etj);  Crregullimeve te Personalitetit

Kam eksperiece edhe ne kuren e varesise nga alkoli dhe kuren per mireqenien e gruas e 

  te familjes: eksperienca te ndertuara prane klinikes per alkoliste dhe konsultores familjare 

ne Milano (Itali);

Kam nje eksperience disa vjecare ne ndermjetesimin familjar e kultural;

Eksperienca ime me orjenton kryesisht ne mbeshtetjen psikologjike e psikoterapeutike te moshes se rritur dhe adoleshences;

Orjentimi im (Adlerian) i jep rendesi te vecante edukimit ne formimin e personalitetit te nje individi dhe parandalimit te predispozitave patologjike ambjentale : familja e shkolla.

Crregullimi Obsesiv -Kompulsiv

 

Crregullimi Obsesiv -Kompulsiv

CRREGULLIMI   OBSESIV - KOMPULSIV 

Crregullimi Obsesiv –Kompulsiv (OCD) karakterizohet nga prezenca e mendimeve te qëndrueshme, ndërhyrëse dhe të  padëshiruara ,  që  vetë personi, në mungesë të ankthit,  i quan të pabazuara dhe pa sens.

Personat me crregullimin OCD mund të shqetesohen në mënyrë të egzagjeruar për pisllekun dhe mikrobet; mund të tmerrohen nga frika se mund t’i kenë bërë pa dashje keq dikujt, frikë se mos në ndonjë rast humbasin kontrollin e vetes dhe bëhen agresivë, frikë nga sëmundjet infektive; mendime te padeshirueshme nderhyrese, ngulmues, absurde, numra, fraza, te cilat nuk i shqiten nga mendja, ..etj.

Obsesionet shoqërohen me emocione  të pakëndshme si frika, neveria, parehatia, dyshimi se nuk i kanë bërë gjërat “në mënyrën e duhur” .

Ky crregullimmund te prezantohetsi ne femijeri edhe ne moshen e rritur, por kryesisht shfaqet mes moshes 15- 25vjec. 

Ne pjesen me te madhe, por jo gjithmone mendimet obsesive shoqerohen nga riruale te perseritura , quajtur ndryshe kompulsione. 

Kompulsionet janë sjellje (rituale) të përsëritura, të ngurta si (larja e duarve një  numër të caktuar herësh;  numërimi deri në ...; thënia e lutjeve të caktuara .. etj., etj), janë rituale që ndiqen nga personi për të kundërshtuar dhe përjashtuar mendimet obsesive.  

Keto rituale i sigurojnë atij qetësinë vetëm për disa momente, duke e ndihmuar të ulë nivelin e ankthit dhe,  për rrjedhojë,  ai tenton të zgjasë gjithmonë  e më shumë kohën e këtyre kompulsioneve aq sa kjo ndërhyn në funksionimin normal në jetën e përditshme, duke i zënë shpeshherë orë të tëra gjatë ditës.

MENDIMET    OBSESIVE 

Obsesionet me të zakonshme janë:

-          Obsesionet e infektimit dhe ritualet e larjes : Në këto situata personi ka frikë se do të infektohet duke prekur objekte që i kanë prekur dhe “infektuar “ tè  tjerët.

Eviton kontaktin me objektet  jashtè  ambjentit të tij,ose kur kjo ndodh , pèrfshihet në rituale të vazhdueshme të larjes. Kjo gjë përfshin edhe personat që u qëndrojnë afër ,pasi edhe ata detyrohen të përfshihen në ritualin e larjes së vazhdueshme.

-          Dyshimi patologjik dhe ritualet e kontrollit: Personi  në këto raste torturohet nga mendimi se ka lënë dicka pa mbyllur dhe siguruar (dera, gazi, etj..) Kontrolli i tij nuk eshtë një proces i shpejtë si i personave normalë, por i merr kohë (kontrollojnë, rikontrollojnë, kontrollojnë cdo gjë);

-          Mendime violente dhe rituale shoqëruese: Në këto raste personi mundohet nga mendimet se do t’i bëjë keq vetes apo të tjerëve, mund te shohe veten ne akte te dhunshme qofte edhe me natyre seksuale perkundrejt personave te tjere apo edhe anetareve te familjes.  Këto obsesione krijojnë një shqetësim të madh dhe nxisin shumë rituale shmangieje dhe sigurimi si p.sh largimi nga zonat me rrezik(lartësitë), objektet e rrezikshme (thikat), thënie të përsëritura se kjo nuk duhet të ndodhë, lutje etj.

Epidemiologjia

Crregullimi obsesiv kompulsiv prek (pa dallim moshe, seksi) rreth 2-3 % të popullsisë së përgjithshme. Mund të prekë në të njëjtën mënyrë si meshkujt dhe femrat dhe shfaqja mund të jetë si në fëmijëri, në adoleshencë apo në  fillim të moshës  së rritur.

Mosha më e zakonshme e shfaqjes është 6-15 vjec tek meshkujt dhe 20 -29 vjec tek femrat . Simptomat e para shfaqen zakonisht para moshës  25 vjecare (15 % shfaqen deri ne moshën 10 vjec) dhe më pak pas moshës 40 vjecare.

Crregullimi obsesiv kompulsiv  nèse nuk kurohet , tenton te kronicizohet dhe rëndohet.

Shkaqet e shfaqjes se crregullimit obsesiv - kompulsiv

Shkaqet bio-psiko-sociale

Crregullimi obsesiv –kompulsiv është i trashëgueshëm?

Crregullimi DOC nuk është i trashëgueshëm gjenetikisht , por tenton të prekë anëtaërt e një familjeje , edhe për shkak të   modelimit dhe edukimit .  Egzistojnë studime që tregojnë sesi  disa karakteristika edukative mund të kontribuojnë në mënyrë të theksuar në gjenezen e këtij crregullimi.

Gjithsesi studime mbi natyrën biologjike të crregullimit DOC tregojnë për ndryshime në metabolizmin e disa zonave te trurit   që mundësjnë rrjedhshmërinë e mendimit.  Kështu zona orbito - frontale  është ajo zonë e trurit që merret  me vlerësimin  e pasojave të sjelljeve tona dhe përgjigjet emotive.  Një  rritje e aktivitetit të këtyre zonave con në një gjendje “alarmi  konstant” dhe reagimi të fortë emotiv  edhe përballë situatave që për shumicën e njerëzve janë normale dhe të parrezikshme.

Faktorè  psikologjike :

Një pjesë e madhe e studimeve të cojnë në një mbrojtje ndaj një ndjenje faji dhe një egzagjerim të ndjenjës së përgjegjësisë , prezente në individët me crregullimin DOC.

Edhe një ngurtësim i fortë moral , fryt i një edukimi të ashpër , përqëndruar në rregullin dhe ndërshkimin është prezent në historitë personale të një pjese të konsiderueshme të personave qè vuajnë nga crregullimi DOC; aspekte edukative që favorizojnë një përgjrgjësi të egzagjeruar dhe  ndjenja faji.

Cfarë mund të bëjnë familjarët

-          Të mos injorohen mendimet dhe ankthi i këtyre personave edhe pse situata që i ka provokuar për ata mund të duket e pajustifikueshme . Kjo do të evitonte “ të ushqyerit”  e ndjenjave të tyre të fajit dhe turpèrimin.

-          Simptomat e personave me crregullimin  DOC  edhe pse mund të duken te cuditshme  dhe të egzagjeruara, nuk janë një kaprico karakteriale , e nuk mund të kontrollohen me forcën e vullnetit, por janë pjesë e një crregullimi të kurueshëm.

-          Të inkurajohen personat të ndjekin një program kurimi psikoterapie edhe pse rezultatet nuk jane menjëherë  të dukshëm.

-          Simptomat   mund të ndryshojnë nga një ditë në tjetrèn (mund të përkeqësohen) në një gjendje stresi të jashtëm, para se të marrin një qëndrueshmëri falë kurës

TERAPIA  dhe TRAJTIMI  i CRREGULLIMIT  OBSESIV –KOMPULSIV

* Trajtimi farmakologjik

- Antidepresive SSRI

- Cloripramina ( antidepresiv triciklik)

Trajtimi farmakologjik megjithe efektin ne uljen e simptomave rezulton i pamjaftueshën në trajtimin e këtij lloj crregullimi.  

30 -40 % e pacientëve nuk i përgjigjen pozitivisht terapisë farmakologjike.

Për këtë arsye një trajtim i  plotë kërkon kombinimin e terapisë farmakologjike me psikoterapi.

Terapia konjitiv- bihejviorale ka rezultuar e dobishme në të mesuarit e personit strategji për eleminimin e mendimeve obsesive dhe sjelljeve kompulsive.Terapia konjitive bihejviorale kombinon ndërhyrjet për ndryshimin e përbèrjes dhe proceseve konjitive që janë shkak i mbajtjes së crregullimit me teknika bihejviorale që tentojnë në ekspozimin e kombinuar  dhe ndalimin e sjelljes kompulsive (desensibilizimi sistematik).

Po ashtu psikiatër dhe terapistë psikodinamikë kanë arritur përmirësime të dukshme me paciente obsesive kompulsive (nevrozat -obsesive) me një trajtim më të zgjatur psikodinamik.

Ndergjegjësimi mbi ndjenjat e egzagjeruara të fajit, përgjegjësisë, krijimi i një hapësire eksperiencash  pozitive  transferale dhe relaksuese do te ndihmonte psiken në tendencës e saj të përsëritjes së (coazione a ripetere) të kësaj klime pozitive dhe vetëbesimi.

Përqindja e sherimit të këtij lloj crregullimi varion nga 50 – 85 % të rasteve

Ne studion e nje psikoterapisteje

 Si eshte Psikoterapia?

Si i drejtohemi psikoterapistit?

Cfare ndodh ne dhomen e terapise?

Keto pyetje gjejne pergjigje ne intervisten  si me poshte.

Mire se erdhet ne studion time te terapise! 😊

Crregullimi i Personalitetit BORDER-LINE (KUFITAR)

 

Ndjenja kronike e boshit;

  Emocionet e pështjelluara;

 Humori i paqëndrueshëm ;

Sjellje impulsive dhe agresive;

 Marredhenie seksuale të rastësishme;

Abuzim me substanca  apo alkool;

Ankth i egzagjeruar nga humbja e të dashurit, mikut si edhe   përpjekje të dëshpëruara për të evituar braktisjen;

Akte vetëshkatërrimi dhe tentativa vetëvrasëse

Nese ndeshim ne keto simptoma  atehere jemi në kuadrin e   Crregullimit te Personalitetit Border Line (Kufitar)  

Adoleshenti borderline, vuan, kerkon dhe nuk gjen kuptim për veten, veten ne raport me tjetrin, me ambjentin. Ndjesia e boshit  që e përndjek e nuk i ndahet  asnjë cast eshte dicka organike që  e ndjen ne bark dhe gjoks.  Eshte një mungesë  e qenesishme.

Per shkak te vulnerabilitetit te tyre keta persona kane nje nevoje kompulsive per mbrojtjen dhe ndihmen e tjetrit. Per kete motiv vetem ideja e prishjes se nje raporti te rendesishem nga i cili eshte i varur , gjeneron nje ankth ekstrem, te thelle. Per ta evituar jane ne gjendje te kryejne veprime te deshperuara, te cilat per fat te keq e demtojne marredhenien.

Gjithsesi ne gjendjet e humorit  me frekuente jane ato te inatosura, me veprime  te dhunshme , shperthime inati qe mund te cojne edhe ne sherre.  Nën situata ambjentale stresante mund te shfaqen edhe ide paranoide apo simptoma psikotike të përkoshme (halucinacione vizive, uditive, ndjenja  depersonalizimi....etj 

Prezenca e ketyre simptomave te fundit e pozicionon kete personalitet ne kufij mes nevrozes dhe psikozes.

Berthama familjare

Familja per adoleshentet borderline prezanton nje vend fizik dhe mendor per ‘tu braktisur  per te mos duruar  ndjesinë  e patolerueshme të  varësise apo një vend ku adoleleshti   mbërthehet   për t’u mbrojtur nga ankthi i ndarjes dhe izolimit.  

Sipas  Shapiro adoleshenca e femijëve border- line  bëhet një periudhë regresioni i gjithe familjes , ku me regresion nënkuptohet ndarja , shkeputja ( spaltung). Kjo ndodh pasi prindët kanë mbetur simbiotikisht të lidhur me familjet e tyre të origjinës,  ata   kanë falimentuar në  procesin e individualizimit dhe  integrimin e marrëdhënieve  pozitive dhe negative. 

Ne keto familje fantazia e pandergjegjshme eshte se dëshirat autonome të adoleshentit  prezantojnë një ndërshkim te ashper per kohezionin e berthamës  familjare. Ne fakt ndarja mund te aktivizojë makthe  te  “ asgjesimit”  dhe kontrollin reciprok  .

Dëshira  për varësi , tipike për adoleshencën shtyn adoleshentin borderline   në një dinamikë psikike konfliktuale  mes pavarësisë totale te “kritikueshme” dhe varësisë totale  bllokuese ,   pa mundur të eksprimentojë tranzicionin normal  evolutiv .  

Sipas teorisë së atashimit , prindi i transmeton fëmijës sigurinë apo pasigurinë  e eksperiencës së vet të fëmijërisë në formën e prezantimeve mendore. 

Mungesa e kesaj  eksperience psikike , con adoleshentin në një konflikt  intensiv e të patolerueshëm. 

Pacientet Border Line jane paciente te veshtire. Paqendrueshmeria emocionale, lekundshmeria e imazhit per veten e per tjetrin i bejne marredheniet nderpersonale, perfshire ketu edhe marredheniet me terapistin, te veshtira. Sjelljet impulsive, zemerimi, inati, toleranca ndaj rregullit veshtiresojne marredhenien terapeutike.  

Nje nga sfidat para te ciles ndodhet terapisti eshte "lodhja" dhe ankthi qe zakonisht i shkakton ky pacient me sjelljet e veta devijante dhe vetedemtuese, inatin, impulsivitetin. Ajo per te cilen ka nevoje ky pacient jane kufijte, qendrueshmeria. Terapite mund te levizin nga terapite mbeshtetese ne ato shprehese. 

Terapitë  Mbështetëse

Kernberg  mendon se me këta pacientë  një  përqasje tërësisht mbështetëse ,  e cila  kufizohet në inkurajim dhe mbështetje  rrezikon të cojë në  përforcimin e  mekanizmave  mbrojtës , terapia mund të  ketë  një efekt paradoksal , duke rritur ankthin dhe simptomat jo  të pershtshme , ndërkohë  që  një  përqasje “shprehëse”  mbështetur mbi analizën dhe intepretimin e mekanizmave mbrojtës  zgjeron potencialin konjitiv dhe pershates.

Funksioni  i  terapistit  në një terapi   mbështetëse  eshte te ofroje njohuri qe mund te ndihmojne pacientin te kuptoje me mire veten  dhe konfliktet dhe problemet me realitetin. Kjo terapi ofron   pak mundesi analize te mekanizmave primitive.

Terapitë shprehëse (psikodinamike/psikoanalitike)

Ne akord me autore si  Frosch (1970), Masterson (1972), Buie & Adler (1982),  Kernberg mendon se ne  terapine  me nje  borderline duhet perdorur  nje psikoanalize e modifikuar , quajtur nga Kernberg “ terapia shprehese”.

Kjo teknike nuk parashikon vetem interpretimin e materialit jo te ndergjegjshem , por edhe nderhyrje te tipit sqarim, ballafaqim me materiale te ndergjegjeshme ,  interpretimin   ne “hic et nunc”  (tani dhe këtu) te takimit, pra jo vetem me materialin e se shkuares por me cka shfaqet ne takim.

 Terapite shprehese  ofrojnë  mundesinë e  analizes  te dinamizave arkaike , perceptimeve dhe pritshmerive magjike te individit,  si dhe ofrojnë mundësinë e  krijimit  të një  baze marredhenieje  të qëndrueshme falë raportit terapist- pacient.  

Trajtimi familjar

Shpesh familja e adoleshentit me probleme  të rënda të personalitetit , është  zakonisht  një ambjent i papërshtatshëm  ku janë prezente droga, abuzimi, depresioni,  vështirësi   ekonomike  ..etj .

Terapisti duhet:

1. Të vlerësojë si  këta faktorë  ndërhyjnë në aftësitë e të kujdesurit  ndaj   fëmijës
2. Të  ndihmohen prindët  me mbështetje psikologjike dhe psikoedukuese.

Trajtimi Farmakologjik

Nevoja e kurës farmakologjike si pjesë integruese e trajtimit për të rinjtë me crregullime të rënda të personalitetit pasqyron ndërthurjen komplekse me predispozitat gjenetike , vulnerabilitetin neurobiologjik kundrejt forcave ambjentale. 

Mjekimi përdoret kryesisht në trajtimin e simptomave që kanë të bëjnë me paqëndrueshmërinë e humorit, mungesës së kontrollit të impulseve , modifikimin e kontaktit me realitetin (simptoma psikotike).

Psike dhe Simbologjia e Endrrës

Sa magjepsëse, krijuese, komplekse  është   Psike!

Eshte kjo që kam menduar kur fillova të studioj psikologji (me shumë gjasa edhe më parë),  dhe  është kjo që e prek në të përditshmen time me pacientë.

Disa miq të mitë bënë  humor dashamirës me një shprehjen time në një intervistë   pak kohë  me parë kur thashë, ashtu natyrshëm, se “dikush mund të ketë fobi edhe nga majoneza”.

Kjo si për  të  thënë  se nuk është objekti  në vetvete që bën frikë por psike, për një  arsye apo për një tjetër, përtej imazhit, zgjedh ta transferojë ankthin  e brendshëm  diku : ashensor,  avjon, lartësi, shtëpi etj,,etj duke i shndërruar ato në objekte fobikë.

Këtë po mendoja  pas  një seance emergjenceje lidhur me fobinë nga objektet e shtëpisë: “kam fobi gjithe objektet  e shtëpisë e jam i tmerruar se nuk kam zgjidhje.”

Le të shohim – i them ku e ka burimin ky ankth brenda teje.

Nuk jam duke aluduar mbi simbolikën e këtij virusi  real që po fut njerëzimin në makth, edhe pse, po të shohim se cfarë po ndodh: më shumë kohë me fëmijët, më shumë mesazhe dashurie, më shumë kujdes për ushqimin, më pak ndotje, më shumë kohë për veten  etj etj.. duket se një mision e paska!

Ajo për të cilën vendosa të ulem e të shkruaj  është një diskutim i kahershëm mbi simbolikën e ëndrrave.

Ajo që po shoh në ëndrrat e pacientëvë në këto kohë  virusi është simbolika  me të cilën psike po shpreh  ankthin, shqetësimin, dilemat, jo domosdoshmërisht të lidhura me vetë virusin.

“Te vrapuarit për diku për t’i shpëtuar ndjekjes ”;  “ Numri  6” (i ndalim qarkullimit) ; “Nje shtepi e kycur nga jashtë”.

Simbolet janë shumë subjektive – do të  thonte  Adler.  Asnjëherë nuk mund ta dimë  apriori se cili është manteli psikik  me të cilin  personi  mvesh objektin në ëndërr.  Duhet kërkuar në historinë  e tij.

Simbolet  vijnë nga thellësia  e  të pandergjegjshmes  kolektive – do të thonte   Jung.  Duhet gërmuar.. në atë kohë ..!

Ndërsa reflektoja mbi këtë gjë mendja më shkoi tek analiza ime personale. 

Dihet se përpara se të mund të kurosh tjetrin  përmes raportit terapeutik ku psike kuron psiken, ti duhet të kesh punuar me të ndërgjegjshmen dhe të pandërgjegjshmen  tënde.

Dhe ashtu bëra edhe unë, detyrimisht. Analisti im ishte në një vend të huaj e kur unë i tregoja një nga ëndrrat që kisha parë me një LAPIDAR, na u desh të qëndronim pak tek ky objekt i cuditshëm  që në  një moment të caktuar u shfaq në ëndrrat e mia.

I shpjegova analistit tim si ishte ky lapidar : me nje pllakë mermeri horizontale me nje mbishkrim dhe një tjetër pllakë më e ngushtë që ngrihej lart, vertikalisht drejt qiellit.

Nëse do të kërkonim për një kuptim, si nga ato  që shumë nga ne i gjejnë në google-in e mencur, ky objekt  do të na conte tek simboli   fallik frojdian.

Po a mund ta kuptonte analisti im qe vinte nga nje kulturë perëndimore atë që në brymosjen time përfaqësonte ky lapidar?

Me siguri kjo ishte  simbolika ime dhe e brezit tim. Patjetër që për dikë si unë, që kishte studiuar psikologji  ky simbol përvec heroizmit, qëndresës, nderimit mund  të mbartte  edhe ngarkesa me natyrë seksuale.  Ndoshta!

Për këtë analisti do të punonte bashkë me mua për te cmontuar ëndrrën.

A nuk e kemi  diskutuar këtë  me studentët në leksionet  mbi  ëndrrat dhe simbologjinë?

Pra simbolika e ëndrrave na tregon shumë mbi cka po ndodh në të pandërgjegjshmen tonë: individuale, kolektive.

Endrrat kanë filluar të popullohen nga  shiringa, duar, vrap, objekte,  e  ne nuk  e dimë përsa kohë do qëndrojnë aty e sa fort  do  të rrënjosen  në të pandërgjegjshmen tonë.