Freud e Adler : Memorja historike

 Memorja historike  (Replike me nje koleg)

Autore:  Francesca. A. Molina

Lexova me shume vemendje  ne numrin e fundit te “ Revistes se Psikoanalizes”, shkrimin e kolegut  C.

Perkrah dinamikes historike  interesante, me terhoqi  vemendjen nje lloj “ngurtesimi” ne konsideraten referuar  nevojes se  freudianeve per “ t’u mbrojtur nga rreziku i banalizimit nga vepra e A Adler” .

 Bie dakort  mbi  pjesen me te madhe te diferencave te nenvizuara nga kolegu, por nuk mund te mos theksoj se, ne shume raste, ajo qe duket si banalitet eshte , ne te vertete, frut i njohjes se gabuar te vepres se A.Adler.  Krahas kesaj, nuk mund te mos ve re edhe shume jo saktesi.

Nisem me qellimin  qe te korrigjoj distancat e krijuara artificialisht,   sigurisht te krijuara edhe fale personalitetit te ketyre protagonisteve.

 Ketu nuk i referohem vetem raportit Freud-Adler, jashte cdo lloj pozicioni partizanizmi, por qendrime te tilla jane verifikuar edhe ne raportet mes  Freud e Jung, Freud e Reich, Freud e Otto Rank, Freud e Sandor Ferenczi.

Modeli relacional  ngritur  nga  Freud  me koleget  dimostron , ne fakt, karakteristika te njellojta.

Kur nje koleg i ri  tregonte  interes per vepren e Freud, ne fantazine e ketij te fundit, duket se merrte  jete e verteta se, si nxenesi i ri, duhet te jete vazhdues i vepres psikoanalitike pa asnje devijim.

Ne kete faze te pare, Freud inkurajonte “nxenesin“,  shpesh duke i ofruar pozicione me pergjegjesi, te cilat duken sot , jo dhe aq  koherente  me moshen dhe pergatitjen e kandidatit ( si p.sh me W.  Reich ).

Do te thoja se tipike ne kete faze ishte nje lloj  mbivleresimi i ndersjellte gje e cila sjell me vone  lindjen e keqkuptimeve per te cilat,  te dy protagonistet nuk jane te ndergjegjshem.

Ne nje moment te dyte, Freud dukej se vinte re se“ nxenesi“  nuk heq me dore prej pavaresise qe ka  krijuar, asaj te te menduarit  ne menyre autonome  dhe te rritjes  personale.

 Ishte nje periudhe shume e gjate ne te cilen Freud ishte i mberthyer  midis   frikes prej ideve te reja qe mund te “shperbenin” Shoqerine Psikoanalitike  e krijuar prej tij dhe  habise perballe “devijimeve” te ndjekesve te tij.  

Me duket me vend te kujtoj se kete e konfirmon fakti se   Jung, Rank, Ferenczi  , per nje kohe te gjate, gjykuan  se ishte me e mira t’ia mbanin fshehur  Freud- it  mendimin e tyre autonom.  Vetem Adler nuk u pajtua me kete stil, perderisa, ne te vertete, nuk kishte kerkuar asnjehere aprovimin mbeshtetes te Freud.  

Ne fazen  e fundit konsumohej edhe fundi i relacionit kur Freud ndihet i ofenduar e i tradhetuar nga keta “te pabindur”, te cilet perjashtohen nga grupi psikoanalitik.

Edhe nje here tjeter me duhet te nenvizoj diferencen e pozicionit te Adler i cili as ne kete rast nuk perjashtohet nga  Freud , por jep doreheqjen ne 1911 bashke me 7 anetare te tjere  pasi deklaroi publikisht  opozicionin e tij  ne kater konferenca te permbledhura nen titullin :“ Kritike teorise seksuale te Freud mbi jeten psikike”.

 Per me teper, fale nje shenimi me titull “ Sqarimi”,  shpjegoi doreheqjen  nga Komiteti i Redaksise  se  Zentralblatt fur Psychoanalyse ( Revista e psikoanalizes).

 " Do te doja te terhiqja vemendjen e lexuesve te kesaj reviste mbi faktin pse terhiqem nga komiteti i  redaksise . Botuesi i saj,  prof. Freud, eshte i mendimit se midis atij dhe meje,  meje dhe atij,   ka ndarje opinionesh te tilla sa nuk eshte me e mundur publikimi ne te njejten reviste….. per kete arsye vendos te largohem ne menyre spontane" ( fasc.10-11, gusht 1911 )

Nenvizoj : Prof. Freud  eshte i atij mendimi , apo me sakte,  Prof. Freud ndihet i tradhetuar nga nje interpretim i cili ne themel ishte “ te paret nga nje kendveshtrim tjeter”.

Ky keqkuptim i sforcuar ka arritur deri tek ne sot.

Pas terheqjes, apo,  ne rastin e Adler, doreheqjes spontane, duket se inati i Freud hedh rrenje: Adler ofendohet, zhvleresohet, patologjizohet.

  Sa  gjate keto ndjenja qendruan  tek Freud  dimostrohet  ne nje pershtypje lene pas vdekjes se Adler:

 " Per nje te ri hebre te dale nga   periferia e Vjenes , te vdesesh ne Aberdeen, ne  Skozi, eshte nje karriere e paimagjinueshme si dhe  nje deshmi se sa larg kjo e ka cuar.” ( Freud a Arnold Zweig, 22 qershor 1937 ).

Nje shpirt persekutimi ndaj Adlerit   vazhdoi me pas,  edhe nga IPA ( Instituti Psikoanalitik), edhe pas vdekjes se Freud.

 Nga ana tjeter ishte edhe problemi politik,  element tjeter i cili duket jo i pranuar nga Freud- ianet  dhe Jung- ianet, aq sa per te krijuar  mjegull mbi kujtimin.

Qe i pamohueshem  qendrimi i njeanshem i Freud persa i perket problemeve dhe aktivitetit politik te anetareve te Shoqates Psikanalitike: Freud  dhe shoqata psikoanalitike sulmuan  atehere vetem

 “ agresoret bolshevike si Reich e Fenichel " ( leter e   17-1-32 a de Groot ).

Edhe vete Jung fliste per dy psikoanaliza te kunderta : ajo “ariane”  dhe “keneta banale e  infantile e psikologjise hebree”(1934 ).

Sa Adler ishte jashte kesaj, kjo behet e qarte  jo vetem nga pozicioni qe ai mban: i qarte dhe i vendosur    kunder epokes naziste por edhe per faktin e njohjes ne kohe te rreziqeve prezente te bolshevizmit.

 ( Bolscevismo e psicologia, 1918 ).

Ne menyre paradoksale, deshira e Freud per te mos  lene te  infektohen  psikoanalistet nga politica , arrihet  vetem nga Adler.

Kam respekt te madh per kolegun C. aq sa me ben te mendoj se beson ne shpresen time , se krahas mbrojtesve te pastertise se teorise ( te domosdoshme per te percaktuar dhe njohur nje identitet),  mundet ne cdo shoqeri te kete nje hapesire  edhe per ate qe do te punoje  ne kerkimin e pikave te kontaktit, ne menyre qe te gjithe te mund te pasurohen prej kesaj.
                                                                                                                                                                                      Pavia,janar  2005        

D.ssa Angela Francesca Molina

Mjeke, psikoterapeute

Analiste Adleriane

Mjeku e psikologu

 “ Nje pacient i ankohet mjekut se ka filluar te kete nje gjume te lehte, pak dite me vone i tregon atij se ka filluar te zgjohet naten e me gjithe perpjekjet e tij nuk arrin dot t’i rikthehet gjumit. Dite pas dite gjumi i tij behet me shqetesues.
... Mjeku i pershkruan nje qetesues…..”

Ne nje artikull te  fundit te  “Psicommunity” ( nje website qe bashkon psikologet italiane) thuhet se  te pakten 1 ne 4  te  rritur, afersisht 3 milion e gjysme ne nje vit, vuan nga crregullime psikologjike,  por vetem 3% i drejtohen qendrave te specializuara per te kerkuar ndihme, nderkohe qe referimi i pare eshte   mjeku baze (mjeku i familjes).

 Ne shume raste mjeku, duke mos qene ne gjendje t’i pergjigjet kerkeses komplekse te pacientit, i drejtohet terapise farmakologjike, jo gjithmone te pershtatshme per problematiken e paraqitur.

Nga ana tjeter, konsultimi me nje psikolog behet i veshtire nga nje lloj paragjykimi social e kultural per kete figure ( frika, turpi…..). Kjo ben qe kontakti me sherbimin psikologjik  vjen ne nje faze te renduar ne menyre dramatike.

Studimi i Katedres  Psikomotore te Universitetit “ La Sapienza” ne Rome nen drejtimin e Prof. Solano evidenton  domosdoshmerine e nje perpjekjeje  nderdisiplinore (bashkepunimin  mjek – psikolog),  jo vetem ne momentin e dergimit te pacientit   tek psikologu apo psikiatri, kur  crregullimi psikologjik eshte i dukshem,  por nje bashkepunim qe ne fazen e pare, ate te prezantimit  te pare  te pacientit.

Kuadri klinik  i pacientit, pervec  analizes se simptomave klinike  si dhimje koke, pagjumesi, gjendje ankthi , shqetesime te tjera trupore…..etj.,  ka nevoje edhe per nje analize tjeter, ate psiko-sociale se cila analizon nder te tjera  :

        *Raportin midis individit dhe ambienti qe e rrethon;

        *Analize e momenteve kritike te fazave te ciklit te jetes: adoleshenca, martesa, pleqeria…etj
        * Analize e aftesive qe individi mund te vere ne dispozicion per perballimin e ketyre veshtiresive.

Ne rajonin e Lazio (Itali),   14 studio mjekesore,  per nje periudhe 3 vjecare, ne kuadrin e nje projekti pilot,  kane vendosur prane mjekut te familjes edhe psikologun e familjes. Kjo iniziative  eshte pritur mire nga pjesa me e madhe e pacienteve, ka lehtesuar procesin e kalimit te pacienteve qe i drejtohen sherbimit baze  drejt sherbimit te specializuar te shendetit mendor dhe ka  ulur ne menyre te konsiderueshme perdorimin e   antidepresiveve apo ansiolitikeve.

C'mund te themi per   realitetin shqiptar ?

Sa dhe si  bashkepunon tek ne  mjeku , psikiatri e psikologu...???

Bibliografia:

"Dal sintomo alla persona. Medico e psicologo insieme per l'assistenza di base", a cura di Luigi Solano,  (FrancoAngeli, 2011).

Punoi: Irena Hysenaj

psikologe-psikoterapeute

Ankthi - Crregullimet

Ankth ???

- Ndjeheni  jo te qete, te pasigurt, te preokupuar per pjesen me te madhe te dites?

- Nuk rehatoheni lehte, keni probleme me gjumin?

- E keni te veshtire  te kontrolloni preokupimin tuaj?

 - Ndodhite apo ngjarjet  e dites i perjetoni  me tension, shpesh nen nje kendveshtrim katastrofik?

- Keni  frike per shendetin tuaj apo te njerezve tuaj te afert, frike se ndonje semundje  apo  nje  aksident mund te demtoje njerezit tuaj te dashur?

- Jeni bere  teper  te ndjeshem e here -here nuk arrini te kontrolloni emocionet?  

- Keni filluar te mos ndjeheni mire fizikisht: keni   cefale (dhimbje koke),  shqetesime te sistemit gastro-intestinal, probleme te frymemarrjes, tension muskular.

* Keto simptoma kur kane nje kohezgjatje  prej mese  6 muajsh ,  njihen ndryshe si Crregullime te Ankthit te Pergjithesuar, nje crregullim qe prek   rreth 5 % te popullsise, te pakten nje here gjate jetes se tij.

Ataku i Panikut 

Ne rastet kur  krizat e ankthit jane shume intensive, te tipit te nje terrori i cili zgjat per disa minuta ( 10 - 30 min),  gjate te cilave personi ndjen  shtrengim ne kraharor,  rrahje te forta te zemres, djersitje, marrje fryme, dridhje, mungese oksigjeni, marrje mendsh, ndjesine se po i bie te fiket, ndjesine e mpirjes dhe te “mizave” ne krahe,   friken se po humbet kontrollin, frike se po cmendet………keto simptoma njihen si crregullimi i atakut te panikut.

Keto kriza jane te paparashikueshme , ataku i pare e ben individin t’i drejtohet  mjekut me urgjence  ndersa frika e krizave te tjera te mundshme  kufizojne lirine e tij: ai (ajo) eviton daljet,  kerkon te jete i shoqeruar nga persona te tjere,  deri ne izolimin brenda shtepise.

Po   c’eshte ANKTHI?

Ankthi eshte nje emocion i fuqishem , i pranishem  tek  cdo njeri  qe nga lindja,  nje emocion qe i sherben njeriut si nje mekanizem mbrojtes i dobishem ne rastet e nje rreziku.

Ne rastet  kur ky emocion rritet pertej mases e nuk arrihet te menaxhohet,  kthehet ne nje problem per individin. 

 Me ankthin mund te jene te lidhura edhe crregullime te natyrave nga me te ndryshmet si: depresioni, ataku i panikut, crregullimet  fobiko- obsesive , fobia sociale, fobia specifike, crregullimi obsesiv – kompulsiv, crregullimi post –traumatik nga stresi …

Ankthi  ne vetvete nuk eshte nje semundje, por eshte simptome e nje shqetesimi, shpesh e nje shqetesimi te thelle  dhe te panjohur nga   personi ankthioz.

 Kur i drejtohemi mjekut?

Personi i drejtohet  mjekut  atehere kur  vete nuk arrin dot te  perballoje gjendjet ankthioze e sidomos kur ky ankth ka filluar te shkarkohet mbi trupin  duke i krijuar atij   probleme me frymemarrjen, zemren, stomakun, gjumin,  etj….

Ataket e panikut  jane nje sinjal alarmi dhe nje “ftese” per te eksploruar dinamikat dhe problematikat e pandergjegjshme  qe kane filluar te “degjohen” e te shqetesojne individin. 

A eshte ankthi i trashegueshem? 

Jo rralle ndodh qe ankthi “ trashegohet” gjenetikisht nga brezi ne brez. Eshte kjo qe mbrojne teorite bio-gjenetike qe flasin per nje numer te madh te molekulash “ ankthsjellese” si noradrenalina ne tru e cila shkakton rritjen e nivelit te ankthit  mbi  norme.

Teori te tjera flasin per    “ trashegimine” e modeleve ankthioze te sjelljes.  Nje femije qe jeton ne nje familje me prinder ankthioze, vazhdimisht te preokupuar, meson te shohe e trajtoje cdo ngjarje te jetes me nje preokupim tejet te madh.  Nje nene ankthioze eshte gjithmone e preokupuar se femija e saj do te lendohet, apo  do te ftohet, apo do te zihet me moshataret.  Keto frikera , jave pas jave e vit pas viti gjenerojne tek femija frike e pasiguri qe mund  te ushqejne gjendjen ankthioze me tej.

Si mund ta kurojme?

        *    Farmakoterapia.

Terapia farmakologjike per trajtimin e ankthit  parashikon perdorimin e benzodiazepinave dhe  anti- depresiveve .

Grupi i benzodiazepinave  perdoret me teper ne fazat akute te crregullimit  dhe ndihmon ne uljen e  intensitetit  te ankthit por nuk  e  eleminojne ate.  Perdorimi i  zgjatur  i tyre mund te krijoje varesi.

* Teknika relaksimi: ka teknika te ndryshme te autokontrollit qe shkojne  nga mendimi pozitiv,  tek autohipnoza,  training autogjen  etj..

Jane te gjitha teknika te mira, por problemi  eshte se veprojne ne pjesen e siperfaqshme te ankthit.  Ne rastet kur ankthi vazhdon te shqetesoje, duhet gjetur kurajo per te kerkuar ndihmen e nje psikoterapisti.

  * Terapite e mendimit dhe te sjelljes (Cognitive – Behavioral)

Terapite e mendimit dhe sjelljes (conjitive- behavioral) perdorin teknika per  perforcimin e sjelljeve pozitive,  desensibilizimin sistematik  perballe situates apo objektit ankthndjelles.

 Teknikat e ndryshimit te sjelljes shoqerohen edhe me teknika konjitive (te mendimit)  te cilat synojne te zbulojne  e modifikojne  bindjet jo funksionuese qe gjenerojne ankthin.  Rezultatet e terapise  se mendimit dhe sjelljes (cognitive- behavioral) jane pergjithesisht te mira,  me nje permiresim ne kohe te rikthimit te krizave ( follow  -up).

   * Terapite psikodinamike    synojne te zbulojne  e te ngrene ne nivelin e ndergjegjes    konfliktin  apo konfliktet  e thella e te pandergjegjshme qe ushqejne ankthin  ne rrenje.  Psikoterapia  adleriane  funksionon ne kete linje duke  filluar qe prej  menaxhimit  te simptomave ankthioze ne inkurajimin , modifikimin e    ripercaktimin  e stilit te jetes se individit.

Punoi:  Irena Hysenaj

Psikologe – Psikoterapeute