Monday, September 27, 2021



                                                           IRENA   HYSENAJ


PsyD Doktor ne Psikoterapi 
Certifikata Europiane e Psikoterapise
Tel: 069 6759460



  Jam diplomuar ne Psikologji Klinike dhe specializuar ne Psikoterapi Psikodinamike prane Shkolles Adleriane te Psikoterapise te Institutit Alfred Adler te Milano (Itali).

Jam Anetare e Urdherit te Psikologeve e Psikoterapisteve  te Lombardise (Itali) www.opl.it me nr. 03/11096;

Jam Presidente e Institutit te Psikologjise Individuale Adler  i cili ka qellim te ofroje kurse specializimi ne psikologji klinike dhe synon te hape Shkollen e Psikoterapise ;

Jam anetare e S.I.P.I. (Società Italiana Psicologia Individuale);

Ushtroj rolin e Pedagoges ne lendet e psikologjise klinike dhe psikoterapise ;

 Jam specializuar ne psikodiagnoze per moshen e rritur 
prane Akademise se Testit Projektiv - Torino (Itali)

Pervec kures se Nevrozave ( ankthit, atakut te panikut, fobive, crregullimeve te te 
ushqyerit,  varesive nga substancat.. etj);  Crregullimeve te Personalitetit

Kam eksperiece edhe ne kuren e varesise nga alkoli dhe kuren per mireqenien e gruas e 
  te familjes: eksperienca te ndertuara prane klinikes per alkoliste dhe konsultores familjare 
ne Milano (Itali);

Kam nje eksperience disa vjecare ne ndermjetesimin familjar e kultural;

Eksperienca ime me orjenton kryesisht ne mbeshtetjen psikologjike e psikoterapeutike te moshes se rritur dhe adoleshences;

Orjentimi im (Adlerian) i jep rendesi te vecante edukimit ne formimin e personalitetit te nje individi dhe parandalimit te predispozitave patologjike ambjentale : familja e shkolla.

Monday, May 24, 2021

 

Crregullimi Obsesiv -Kompulsiv

CRREGULLIMI   OBSESIV - KOMPULSIV 
Crregullimi Obsesiv –Kompulsiv (OCD) karakterizohet nga prezenca e mendimeve te qëndrueshme, ndërhyrëse dhe të  padëshiruara ,  që  vetë personi, në mungesë të ankthit,  i quan të pabazuara dhe pa sens.
Personat me crregullimin OCD mund të shqetesohen në mënyrë të egzagjeruar për pisllekun dhe mikrobet; mund të tmerrohen nga frika se mund t’i kenë bërë pa dashje keq dikujt, frikë se mos në ndonjë rast humbasin kontrollin e vetes dhe bëhen agresivë, frikë nga sëmundjet infektive; mendime te padeshirueshme nderhyrese, ngulmues, absurde, numra, fraza, te cilat nuk i shqiten nga mendja, ..etj.

Obsesionet shoqërohen me emocione  të pakëndshme si frika, neveria, parehatia, dyshimi se nuk i kanë bërë gjërat “në mënyrën e duhur” .
Ky crregullimmund te prezantohetsi ne femijeri edhe ne moshen e rritur, por kryesisht shfaqet mes moshes 15- 25vjec. 
Ne pjesen me te madhe, por jo gjithmone mendimet obsesive shoqerohen nga riruale te perseritura , quajtur ndryshe kompulsione. 


Kompulsionet janë sjellje (rituale) të përsëritura, të ngurta si (larja e duarve një  numër të caktuar herësh;  numërimi deri në ...; thënia e lutjeve të caktuara .. etj., etj), janë rituale që ndiqen nga personi për të kundërshtuar dhe përjashtuar mendimet obsesive.  
Keto rituale i sigurojnë atij qetësinë vetëm për disa momente, duke e ndihmuar të ulë nivelin e ankthit dhe,  për rrjedhojë,  ai tenton të zgjasë gjithmonë  e më shumë kohën e këtyre kompulsioneve aq sa kjo ndërhyn në funksionimin normal në jetën e përditshme, duke i zënë shpeshherë orë të tëra gjatë ditës.

MENDIMET    OBSESIVE 
Obsesionet me të zakonshme janë:
-          Obsesionet e infektimit dhe ritualet e larjes : Në këto situata personi ka frikë se do të infektohet duke prekur objekte që i kanë prekur dhe “infektuar “ tè  tjerët.
Eviton kontaktin me objektet  jashtè  ambjentit të tij,ose kur kjo ndodh , pèrfshihet në rituale të vazhdueshme të larjes. Kjo gjë përfshin edhe personat që u qëndrojnë afër ,pasi edhe ata detyrohen të përfshihen në ritualin e larjes së vazhdueshme.
-          Dyshimi patologjik dhe ritualet e kontrollit: Personi  në këto raste torturohet nga mendimi se ka lënë dicka pa mbyllur dhe siguruar (dera, gazi, etj..) Kontrolli i tij nuk eshtë një proces i shpejtë si i personave normalë, por i merr kohë (kontrollojnë, rikontrollojnë, kontrollojnë cdo gjë);
-          Mendime violente dhe rituale shoqëruese: Në këto raste personi mundohet nga mendimet se do t’i bëjë keq vetes apo të tjerëve, mund te shohe veten ne akte te dhunshme qofte edhe me natyre seksuale perkundrejt personave te tjere apo edhe anetareve te familjes.  Këto obsesione krijojnë një shqetësim të madh dhe nxisin shumë rituale shmangieje dhe sigurimi si p.sh largimi nga zonat me rrezik(lartësitë), objektet e rrezikshme (thikat), thënie të përsëritura se kjo nuk duhet të ndodhë, lutje etj.


Epidemiologjia
Crregullimi obsesiv kompulsiv prek (pa dallim moshe, seksi) rreth 2-3 % të popullsisë së përgjithshme. Mund të prekë në të njëjtën mënyrë si meshkujt dhe femrat dhe shfaqja mund të jetë si në fëmijëri, në adoleshencë apo në  fillim të moshës  së rritur.
Mosha më e zakonshme e shfaqjes është 6-15 vjec tek meshkujt dhe 20 -29 vjec tek femrat . Simptomat e para shfaqen zakonisht para moshës  25 vjecare (15 % shfaqen deri ne moshën 10 vjec) dhe më pak pas moshës 40 vjecare.

Crregullimi obsesiv kompulsiv  nèse nuk kurohet , tenton te kronicizohet dhe rëndohet.

Shkaqet e shfaqjes se crregullimit obsesiv - kompulsiv
Shkaqet bio-psiko-sociale
Crregullimi obsesiv –kompulsiv është i trashëgueshëm?
Crregullimi DOC nuk është i trashëgueshëm gjenetikisht , por tenton të prekë anëtaërt e një familjeje , edhe për shkak të   modelimit dhe edukimit .  Egzistojnë studime që tregojnë sesi  disa karakteristika edukative mund të kontribuojnë në mënyrë të theksuar në gjenezen e këtij crregullimi.
Gjithsesi studime mbi natyrën biologjike të crregullimit DOC tregojnë për ndryshime në metabolizmin e disa zonave te trurit   që mundësjnë rrjedhshmërinë e mendimit.  Kështu zona orbito - frontale  është ajo zonë e trurit që merret  me vlerësimin  e pasojave të sjelljeve tona dhe përgjigjet emotive.  Një  rritje e aktivitetit të këtyre zonave con në një gjendje “alarmi  konstant” dhe reagimi të fortë emotiv  edhe përballë situatave që për shumicën e njerëzve janë normale dhe të parrezikshme.

Faktorè  psikologjike :
Një pjesë e madhe e studimeve të cojnë në një mbrojtje ndaj një ndjenje faji dhe një egzagjerim të ndjenjës së përgjegjësisë , prezente në individët me crregullimin DOC.
Edhe një ngurtësim i fortë moral , fryt i një edukimi të ashpër , përqëndruar në rregullin dhe ndërshkimin është prezent në historitë personale të një pjese të konsiderueshme të personave qè vuajnë nga crregullimi DOC; aspekte edukative që favorizojnë një përgjrgjësi të egzagjeruar dhe  ndjenja faji.

Cfarë mund të bëjnë familjarët
-          Të mos injorohen mendimet dhe ankthi i këtyre personave edhe pse situata që i ka provokuar për ata mund të duket e pajustifikueshme . Kjo do të evitonte “ të ushqyerit”  e ndjenjave të tyre të fajit dhe turpèrimin.
-          Simptomat e personave me crregullimin  DOC  edhe pse mund të duken te cuditshme  dhe të egzagjeruara, nuk janë një kaprico karakteriale , e nuk mund të kontrollohen me forcën e vullnetit, por janë pjesë e një crregullimi të kurueshëm.
-          Të inkurajohen personat të ndjekin një program kurimi psikoterapie edhe pse rezultatet nuk jane menjëherë  të dukshëm.
-          Simptomat   mund të ndryshojnë nga një ditë në tjetrèn (mund të përkeqësohen) në një gjendje stresi të jashtëm, para se të marrin një qëndrueshmëri falë kurës

TERAPIA  dhe TRAJTIMI  i CRREGULLIMIT  OBSESIV –KOMPULSIV

* Trajtimi farmakologjik

- Antidepresive SSRI

- Cloripramina ( antidepresiv triciklik)

Trajtimi farmakologjik megjithe efektin ne uljen e simptomave rezulton i pamjaftueshën në trajtimin e këtij lloj crregullimi.  
30 -40 % e pacientëve nuk i përgjigjen pozitivisht terapisë farmakologjike.
Për këtë arsye një trajtim i  plotë kërkon kombinimin e terapisë farmakologjike me psikoterapi.


Terapia konjitiv- bihejviorale ka rezultuar e dobishme në të mesuarit e personit strategji për eleminimin e mendimeve obsesive dhe sjelljeve kompulsive.Terapia konjitive bihejviorale kombinon ndërhyrjet për ndryshimin e përbèrjes dhe proceseve konjitive që janë shkak i mbajtjes së crregullimit me teknika bihejviorale që tentojnë në ekspozimin e kombinuar  dhe ndalimin e sjelljes kompulsive (desensibilizimi sistematik).

Po ashtu psikiatër dhe terapistë psikodinamikë kanë arritur përmirësime të dukshme me paciente obsesive kompulsive (nevrozat -obsesive) me një trajtim më të zgjatur psikodinamik.
Ndergjegjësimi mbi ndjenjat e egzagjeruara të fajit, përgjegjësisë, krijimi i një hapësire eksperiencash  pozitive  transferale dhe relaksuese do te ndihmonte psiken në tendencës e saj të përsëritjes së (coazione a ripetere) të kësaj klime pozitive dhe vetëbesimi.

Përqindja e sherimit të këtij lloj crregullimi varion nga 50 – 85 % të rasteve

Wednesday, May 5, 2021

Ne studion e nje psikoterapisteje

 Si eshte Psikoterapia?

Si i drejtohemi psikoterapistit?

Cfare ndodh ne dhomen e terapise?

Keto pyetje gjejne pergjigje ne intervisten  si me poshte.

Mire se erdhet ne studion time te terapise! 😊






Tuesday, March 2, 2021

Crregullimi i Personalitetit BORDER-LINE (KUFITAR)

 











Ndjenja kronike e boshit;

  Emocionet e pështjelluara;

 Humori i paqëndrueshëm ;

Sjellje impulsive dhe agresive;

 Marredhenie seksuale të rastësishme;

Abuzim me substanca  apo alkool;

Ankth i egzagjeruar nga humbja e të dashurit, mikut si edhe   përpjekje të dëshpëruara për të evituar braktisjen;

Akte vetëshkatërrimi dhe tentativa vetëvrasëse

Nese ndeshim ne keto simptoma  atehere jemi në kuadrin e   Crregullimit te Personalitetit Border Line (Kufitar)  

Adoleshenti borderline, vuan, kerkon dhe nuk gjen kuptim për veten, veten ne raport me tjetrin, me ambjentin. Ndjesia e boshit  që e përndjek e nuk i ndahet  asnjë cast eshte dicka organike që  e ndjen ne bark dhe gjoks.  Eshte një mungesë  e qenesishme.
Per shkak te vulnerabilitetit te tyre keta persona kane nje nevoje kompulsive per mbrojtjen dhe ndihmen e tjetrit. Per kete motiv vetem ideja e prishjes se nje raporti te rendesishem nga i cili eshte i varur , gjeneron nje ankth ekstrem, te thelle. Per ta evituar jane ne gjendje te kryejne veprime te deshperuara, te cilat per fat te keq e demtojne marredhenien.
Gjithsesi ne gjendjet e humorit  me frekuente jane ato te inatosura, me veprime  te dhunshme , shperthime inati qe mund te cojne edhe ne sherre.  Nën situata ambjentale stresante mund te shfaqen edhe ide paranoide apo simptoma psikotike të përkoshme (halucinacione vizive, uditive, ndjenja  depersonalizimi....etj 
Prezenca e ketyre simptomave te fundit e pozicionon kete personalitet ne kufij mes nevrozes dhe psikozes.
Berthama familjare



Familja per adoleshentet borderline prezanton nje vend fizik dhe mendor per ‘tu braktisur  per te mos duruar  ndjesinë  e patolerueshme të  varësise apo një vend ku adoleleshti   mbërthehet   për t’u mbrojtur nga ankthi i ndarjes dhe izolimit.  
Sipas  Shapiro adoleshenca e femijëve border- line  bëhet një periudhë regresioni i gjithe familjes , ku me regresion nënkuptohet ndarja , shkeputja ( spaltung). Kjo ndodh pasi prindët kanë mbetur simbiotikisht të lidhur me familjet e tyre të origjinës,  ata   kanë falimentuar në  procesin e individualizimit dhe  integrimin e marrëdhënieve  pozitive dhe negative. 
Ne keto familje fantazia e pandergjegjshme eshte se dëshirat autonome të adoleshentit  prezantojnë një ndërshkim te ashper per kohezionin e berthamës  familjare. Ne fakt ndarja mund te aktivizojë makthe  te  “ asgjesimit”  dhe kontrollin reciprok  .
Dëshira  për varësi , tipike për adoleshencën shtyn adoleshentin borderline   në një dinamikë psikike konfliktuale  mes pavarësisë totale te “kritikueshme” dhe varësisë totale  bllokuese ,   pa mundur të eksprimentojë tranzicionin normal  evolutiv .  
Sipas teorisë së atashimit , prindi i transmeton fëmijës sigurinë apo pasigurinë  e eksperiencës së vet të fëmijërisë në formën e prezantimeve mendore. 
Mungesa e kesaj  eksperience psikike , con adoleshentin në një konflikt  intensiv e të patolerueshëm. 
Pacientet Border Line jane paciente te veshtire. Paqendrueshmeria emocionale, lekundshmeria e imazhit per veten e per tjetrin i bejne marredheniet nderpersonale, perfshire ketu edhe marredheniet me terapistin, te veshtira. Sjelljet impulsive, zemerimi, inati, toleranca ndaj rregullit veshtiresojne marredhenien terapeutike.  
Nje nga sfidat para te ciles ndodhet terapisti eshte "lodhja" dhe ankthi qe zakonisht i shkakton ky pacient me sjelljet e veta devijante dhe vetedemtuese, inatin, impulsivitetin. Ajo per te cilen ka nevoje ky pacient jane kufijte, qendrueshmeria. Terapite mund te levizin nga terapite mbeshtetese ne ato shprehese. 

Terapitë  Mbështetëse
Kernberg  mendon se me këta pacientë  një  përqasje tërësisht mbështetëse ,  e cila  kufizohet në inkurajim dhe mbështetje  rrezikon të cojë në  përforcimin e  mekanizmave  mbrojtës , terapia mund të  ketë  një efekt paradoksal , duke rritur ankthin dhe simptomat jo  të pershtshme , ndërkohë  që  një  përqasje “shprehëse”  mbështetur mbi analizën dhe intepretimin e mekanizmave mbrojtës  zgjeron potencialin konjitiv dhe pershates.
Funksioni  i  terapistit  në një terapi   mbështetëse  eshte te ofroje njohuri qe mund te ndihmojne pacientin te kuptoje me mire veten  dhe konfliktet dhe problemet me realitetin. Kjo terapi ofron   pak mundesi analize te mekanizmave primitive.

Terapitë shprehëse (psikodinamike/psikoanalitike)
Ne akord me autore si  Frosch (1970), Masterson (1972), Buie & Adler (1982),  Kernberg mendon se ne  terapine  me nje  borderline duhet perdorur  nje psikoanalize e modifikuar , quajtur nga Kernberg “ terapia shprehese”.
Kjo teknike nuk parashikon vetem interpretimin e materialit jo te ndergjegjshem , por edhe nderhyrje te tipit sqarim, ballafaqim me materiale te ndergjegjeshme ,  interpretimin   ne “hic et nunc”  (tani dhe këtu) te takimit, pra jo vetem me materialin e se shkuares por me cka shfaqet ne takim.
 Terapite shprehese  ofrojnë  mundesinë e  analizes  te dinamizave arkaike , perceptimeve dhe pritshmerive magjike te individit,  si dhe ofrojnë mundësinë e  krijimit  të një  baze marredhenieje  të qëndrueshme falë raportit terapist- pacient.  

Trajtimi familjar
Shpesh familja e adoleshentit me probleme  të rënda të personalitetit , është  zakonisht  një ambjent i papërshtatshëm  ku janë prezente droga, abuzimi, depresioni,  vështirësi   ekonomike  ..etj .
Terapisti duhet:
  1. Të vlerësojë si  këta faktorë  ndërhyjnë në aftësitë e të kujdesurit  ndaj   fëmijës
  2. Të  ndihmohen prindët  me mbështetje psikologjike dhe psikoedukuese.

Trajtimi Farmakologjik

Nevoja e kurës farmakologjike si pjesë integruese e trajtimit për të rinjtë me crregullime të rënda të personalitetit pasqyron ndërthurjen komplekse me predispozitat gjenetike , vulnerabilitetin neurobiologjik kundrejt forcave ambjentale. 
Mjekimi përdoret kryesisht në trajtimin e simptomave që kanë të bëjnë me paqëndrueshmërinë e humorit, mungesës së kontrollit të impulseve , modifikimin e kontaktit me realitetin (simptoma psikotike).